✟✯✯ ශු ස්තේපන් මුනිතුමා ✯ ✯ ✟

ශාන්ත ස්තේපන් දිනය නත්තල් සමයේ දෙවන දිනය වන අතර ක්‍රිස්තු වර්ෂ 36 දී ගල් ගසා මරා දමන ලද පළමු ක්‍රිස්තියානි ප්‍රාණ පරිත්‍යාගිකවරයා වූ ශාන්ත ස්තේපන් මුනිතුමා  සමරනු ලැබේ.

ස්ටීවන් ග්‍රීක: Στέφανος ස්ටෙෆනොස්, එහි තේරුම "මල් වඩම, ඔටුන්න" සහ  "ත්‍යාගය, ගෞරවය, කීර්තිය, කීර්තිය", බොහෝ විට නමක් ලෙස නොව මාතෘකාවක් ලෙස ලබා දී ඇත.

  ක්‍රිස්තියානි ධර්මයේ ප්‍රාග් පරිත්‍යාගිකයා හෝ පළමු ප්‍රාණ පරිත්‍යාගිකයා. අපෝස්තුළුවරුන්ගේ ක්‍රියා පොතට  අනුව, ඔහු ජෙරුසලමේ මුල් සභාවේ උපස්ථායකයෙකු වූ අතර ඔහුගේ ඉගැන්වීම් නිසා විවිධ සිනගෝගවල සාමාජිකයින් කෝපයට පත් විය. ඔහුගේ නඩු විභාගයේදී අපහාස කිරීමේ චෝදනාවට ලක් වූ ඔහු, ඔහුව විනිශ්චය කරමින් සිටි ජුදෙව් බලධාරීන් හෙළා දකින කතාවක් කළේය[ක්‍රියා 7:51-53] පසුව මෙතුමාව ගල් ගසා මරා දමන ලදී. 

ස්තේපන් මුනිතුමා පිළිබඳ තොරතුරු සඳහා එකම මූලාශ්‍රය වන්නේ නව ගිවිසුමේ අපෝස්තුළුවරුන්ගේ ක්‍රියා පොතයි.   ස්තේපන් මුනිතුමා ක්‍රියා 6 හි සඳහන් වන්නේ ග්‍රීක භාෂාව කතා කරන වැන්දඹුවන් සඳහා වඩාත් සාධාරණ සුබසාධන බෙදා හැරීමකට සහභාගී වීමට තෝරාගත් ග්‍රීක භාෂාව කතා කරන හෙලනිස්ටික් ජුදෙව්වෙකු ලෙසය.

කතෝලික, ඇංග්ලිකන්, පෙරදිග ඕතඩොක්ස්, නැගෙනහිර ඕතඩොක්ස් සභා, ලූතරන් සහ නැගෙනහිර සභා ස්ටීවන් සාන්තුවරයෙකු ලෙස සලකයි. කලාත්මක නිරූපණයන් බොහෝ විට ස්තේපන් මුනිතුමා ප්‍රාණ පරිත්‍යාගය සංකේතවත් කරන ඔටුන්නක්, ගල් තුනක්, ප්‍රාණ පරිත්‍යාගිකයාගේ තල් අතු, සුවඳ ලාටු සහ බොහෝ විට කුඩා පල්ලියේ ගොඩනැගිල්ලක් අතේ තබා නිරූපණය කර ඇත. ස්තේපන් මුනිතුමා බොහෝ විට නිරූපණය කරන්නේ තරුණ, රැවුලක් නැති උපස්ථායකයෙකුගේ ඇඳුමක් ඇඳ ගත් පුද්ගලයෙතු ලෙසය.

මුල් සභාවේ සිටි ප්‍රජාවේ දුප්පත් සාමාජිකයින්ට ආහාර සහ පුණ්‍යාධාර බෙදා හැරීම සඳහා අපොස්තුළුවරුන් විසින් පත් කරන ලද උපස්ථායකයන් හත් දෙනාගෙන් කෙනෙකු ලෙස ස්තේපන් මුනිතුමා ප්‍රථම වරට අපෝස්තුළුවරුන්ගේ ක්‍රියා පොතේ සඳහන් වේ. ඕතඩොක්ස් විශ්වාසයට අනුව, ඔහු වැඩිමලා වූ අතර එම නිසා ඔහුව හඳුන්වන්නේ "අර්තඩොක්ස්" ලෙසිනි. තවත් උපස්ථායකයෙකු වන අන්තියෝකියේ නිකලස් ජුදෙව් ආගමට හැරුණු අයෙකු බව විශේෂයෙන් ප්‍රකාශ කර ඇති හෙයින්, ස්තේපන් මුනිතුමා  උපත ලැබුවේ ජුදෙව්වෙකු ලෙස යැයි උපකල්පනය කළ හැකි නමුත් ඔහුගේ පෙර ජීවිතය ගැන වැඩි යමක් නොදනී. උපස්ථායකයින් පත් කිරීමට හේතුව ලෙස සඳහන් වන්නේ හෙලනිස්ටික් (එනම් ග්‍රීක ආභාසය ඇති සහ ග්‍රීක භාෂාව කතා කරන) ජුදෙව්වන් තම වැන්දඹුවන් දිනපතා ආහාර බෙදා හැරීමේදී හෙබ්‍රෙව් ජාතිකයින්ට වඩා පහත් කොට සැලකීම පිළිබඳ අතෘප්තියයි. "Stephanos" යන නම ග්‍රීක භාෂාව බැවින් ඔහු මෙම හෙලනිස්ටික් ජුදෙව්වන්ගෙන් කෙනෙකු බව උපකල්පනය කර ඇත. ස්තේපන් මුනිතුමා ඇදහිල්ලෙන් හා ශුද්ධාත්මයාණන්ගෙන් පිරී සිටි බවත් මිනිසුන් අතර ප්‍රාතිහාර්යයන් කළ බවත් සඳහන් වේ.[ක්‍රියා 6:5, 8]