✟✯✯ ශා. තිමති මුනිතුමා ✯ ✯ ✟

තිමෝති ලිස්ත්‍රාහි හෝ ලයිකාඕනියාවේ (ඇනටෝලියාවේ) දර්බේ උපන් පුද්ගලයෙකි. පාවුලු සහ බර්බස් මුලින්ම ලිස්ත්‍රාවට ගිය අවස්ථාවේදී, පාවුලු උපතින්ම ආබාධිත පුද්ගලයෙකුව සුව කළ අතර, එම සිදුවීම ඔහුගේ ඉගැන්වීම් පිළිගැනීමට එහි වැසියන් බොහෝදෙනෙකුට මඟ පෑදුවේය. ඔහු වසර කිහිපයකට පසු සීලස් සමඟ ආපසු පැමිණෙන විට තිමෝති ඒ වන විටත් ක්‍රිස්තියානි සභාවේ ගෞරවනීය සාමාජිකයෙක් වූ අතර, ඔහුගේ ආච්චි ලොයිස් සහ ඔහුගේ මව යූනිස් මෙන්ම යුදෙව්වන් විය.( 2 තිමෝති 1:5) ඔහුගේ මව සහ ආච්චි ඔවුන්ගේ භක්තිවන්තකම සහ ඇදහිල්ල හේතුවෙන් කැපී පෙනෙන අය ලෙස සටහන් කර ඇත. තිමෝති කුඩා කල සිටම ශුද්ධ ලියවිල්ල ගැන දැන සිටි බව කියනු ලැබේ. 1 කොරින්ති 16:10 හි ඔහු ස්වභාවයෙන්ම සංයමයෙන් යුත් පුද්ගලයෙක් බව සදහන් වේ. "තිමෝති පැමිණි විට, ඔහු ස්වාමින්වහන්සේගේ කාර්යය කරන බැවින්, ඔබ අතරේ ඔහුව සැහැල්ලුවෙන් තබන්නට බලන්න".

තිමෝතිගේ පියා ග්‍රීක ජාතිකයෙක් බව කියැවේ. මේ නිසා තිමෝතිව චර්මච්ඡේදනය කර නොතිබූ අතර, ක්‍රියා 16:1-3  ට අනුව, ඔවුන් එවැන්ජලිස්ත කිරීමට යන යුදෙව්වන්ට තිමෝතිගේ පිළිගැනීම සහතික කිරීම සඳහා මෙය සිදු කළ බවට පාවුලුතුමා සහතික විය. John William McGarvey ට අනුව: "එහෙත් ඔහු අප ඉදිරියේ ඇති නඩුවේදී ඔහුව දකිමු, තිමෝතිව ඔහුගේම අතින් චර්මච්ඡේදනය කරයි, සහ මෙය 'එම නිවාසවල සිටි ඇතැම් ජුදෙව්වන් නිසා'". අන්‍යජාතික ඇදහිලිවන්තයන් චර්මච්ඡේදනය කිරීම අවශ්‍ය නොවන බවට ජෙරුසලමේ මන්ත්‍රණ සභාවේ ගත් තීරණයට මෙය බාධාවක් නොවීය.

තිමෝති පාවුලුතුමාගේ ගෝලයෙකු බවට පත් වූ අතර පසුව ඔහුගේ නිරන්තර සගයා සහ දේශනා කිරීමේ හවුල් සේවකයා බවට පත් විය. ක්‍රි ව  52දී, පාවුල් සහ සීලස්, තිමෝතිව ඔවුන් සමඟ මැසිඩෝනියාවට යන ගමනේදී රැගෙන යන ලදි. 

පාවුලුතුමා ඇතන්ස් වෙත ගිය විට, සීලස් සහ තිමෝති කොරින්තියේ දී පාවුලු සමඟ එක්වීමට පෙර බෙරීයයේ සහ තෙසලෝනිකයේ ටික කලක් නැවතී සිටියහ. තිමෝති මීළඟට ක්‍රියා පොතේ පෙනී සිටින්නේ පාවුලුතුමා එපීසයේ (54–57) රැඳී සිටි කාලයේදී වන අතර,  ක්‍රි ව. 56 අගභාගයේදී හෝ ක්‍රි.ව.57 මුල් භාගයේදී පාවුලුතුමා ඔහුව මැසිඩෝනියාවට යවන ලද්දේ අවසානයේදී ඔහු කොරින්තියට පැමිණීමේ අරමුණ ඇතිවය. පාවුලුතුමාගේ ලිපියෙන් පසුව තිමෝති කොරින්තියට පැමිණියේය.

ක්‍රි. ව. 57-58 ශීත ඍතුවේ දී පාවුල් රෝමවරුන්ට තම ලිපිය යවන විට තිමෝති පාවුලුතුමා සමඟ කොරින්තියේ සිටියේය. ක්‍රියා 20:3-6 ට අනුව, තිමෝති 58 පාස්කුවට පෙර මැසිඩෝනියාවේ පාවුලුතුමා සමඟ සිටියේය. ඔහු පාවුලුතුමාට පෙර නගරයෙන් පිටව ගියේය, ත්‍රෝවස්හි පාවුල් එනතුරු ඔහු ඉදිරියෙන් ගියේය. "ඒක තමයි ක්‍රියා වල තිමෝතිගේ අවසාන සඳහන", රේමන්ඩ් බ්‍රවුන් බයිබල් විශාරදයා සටහන් කරයි. ක්‍රි.ව. 64 වර්ෂයේදී, පාවුල් තිමෝතිව එපීසයේ තබා, එම සභාව පාලනය කිරීමට පිටත් විය.

පාවුලුතුමා සමඟ මෙතුමාගේ සම්බන්ධතාවය සමීප විය. තිමෝතිගේ නම 2 කොරින්ති, පිලිප්පි, කොලොස්සි, 1 තෙසලෝනික, 2 තෙසලෝනික සහ ෆිලෙමොන් යන පොත්වල සම කර්තෘ ලෙස සඳහන් වේ. පාවුලුතුමා තිමෝති ගැන පිලිප්පිවරුන්ට ලිවීය, "මට ඔහු හා සමාන කිසිවෙක් නැත."පාවුලුතුමා සිරගතව සිටියදී සහ ප්‍රාණ පරිත්‍යාගීවරය බලාපොරොත්තුවෙන් සිටින විට, ඔහු අවසන් සමුගැනීම සඳහා ඔහුගේ විශ්වාසවන්ත මිතුරෙකු වූ තිමෝතිව කැඳවා ගත්තේය.

නව තෙස්තමේන්තුව ලියවුණු කාලය තුළ තිමෝති අවම වශයෙන් එක් වරක් සිරගත කර ඇති බව හෙබ්‍රෙව් ලේඛකයා විසින් ලිපියේ අවසානයේ තිමෝති නිදහස් කිරීම ගැන සඳහන් කිරීමෙන් ගම්‍ය වේ.

බයිබලයේ සඳහන් වී නැති නමුත් වෙනත් මූලාශ්‍රවල මෙතුමාගේ මරණය පිළිබඳ වාර්තා තිබේ. ක්‍රිස්තු වර්ෂ 97 දී 80 හැවිරිදි මෙම රදගුරුවරයා  ශුභාරංචිය දේශනා කරමින් ඩයනා දේවතාවියට ​​ගෞරව කිරීමේ පෙරහැරක් නැවැත්වීමට උත්සාහ කළ බව සඳහන් වේ. කෝපයට පත් මිථ්‍යාදෘෂ්ටිකයන් ඔහුට පහර දී, වීදි හරහා ඇදගෙන ගොස්, ගල් ගසා මරා දමන ලදි.