✟✯✯නිස්සා හි ශා. ග්‍රෙගරි මුනිතුමා ✯ ✯ ✟

 

නිස්සා හි ග්‍රෙගරි (ග්‍රීක: Γρηγόριος Νύσσης; c. 335 - c. 395) ලෙස හදුන්වන මෙතුමා, ක්‍රි ව. 372 සිට 378 දක්වා හෝ ඔහුගේ මරණය දක්වා කපඩෝසියාවේ නිස්සා හි රදගුරුතුමා විය. ඔහු රෝමානු කතෝලික, පෙරදිග ඕතඩොක්ස්, ඇන්ග්ලිකන් සහ ලුතරන් සභාවන් හි සාන්තුවරයෙකු ලෙස ගෞරවයට පාත්‍ර වේ. නිස්සා හි ග්‍රෙගරි, ඔහුගේ වැඩිමහල් සොහොයුරා වන සිසේරියාවේ බැසිල් සහ ඔවුන්ගේ මිතුරා වන නාසියන්සස්හි ග්‍රෙගරි යන පියවරුන්  කැපඩෝසියානු පියවරුන් ලෙස හැඳින්වේ.

ග්‍රෙගරිට ඔහුගේ සොහොයුරා වන බැසිල්ගේ පරිපාලන හැකියාව හෝ නාසියන්සස්හි ග්‍රෙගරිගේ සමකාලීන බලපෑම නොතිබුණද, ඔහු ශුද්ධ වු ත්‍රිත්වයේ සහ නිසියානු ඇදහිල්ලෙහි මූලධර්මයට සැලකිය යුතු දායකත්වයක් ලබා දුන් උගත් දේවධර්මාචාර්යයෙකි. නිස්සා හි ග්‍රෙගරිගේ දාර්ශනික ලේඛන ඔරිගන්ගේ බලපෑමට ලක් විය. විසිවන ශතවර්ෂයේ මැද භාගයේ සිට, ශාස්ත්‍රීය විද්වතුන්  නිස්සා හි ග්‍රෙගරිගේ කෘතීන් කෙරෙහි ඇති උනන්දුව සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි වී ඇත. 

නිස්සා හි ග්‍රෙගරි උපත ලැබුවේ ක්‍රි ව. 335 දී පමණය. පොන්ටස් හි නියෝකේසාරියා නගරයේ හෝ ඒ ආසන්නයේ උපත ලබන්නට ඇති බව කියැවේ. ඔහුගේ පවුල ප්‍රභූ සහ භක්තිවන්ත ක්‍රිස්තියානි පවුලක් විය. නාසියන්සස්හි ග්‍රෙගරිට අනුව, ඔහුගේ මව සිසේරියාවේ එමෙලියා වූ අතර, ඔහුගේ පියා වාගාලංකාර ශාස්ත්‍රඥයෙක් විය. ඔහුගේ සහෝදර සහෝදරියන් අට දෙනා අතර ශාන්ත මැක්‍රිනා, ශාන්ත නෞක්‍රේසියස්, සෙබස්තේ හි ශාන්ත පීටර් සහ සිසේරියාවේ ශාන්ත බැසිල් විය. පවුලේ සිටි දරුවන් සංඛ්‍යාව ඓතිහාසික වශයෙන් නිශ්චිත නොවේ. 

නිස්සා හි ග්‍රෙගරි ස්වභාවයෙන් ම නිශ්ශබ්ද හා නිහතමානී තැනැත්තෙක් වූ බව කියනු ලැබේ. ඔහුගේ සොහොයුරු බැසිල්ට වඩා ඔහු වෙනස් විය. 

නිස්සා හි ග්‍රෙගරි මුලින්ම අධ්‍යාපනය ලැබුවේ ඔහුගේ මව එමෙලියා සහ සහෝදරිය මැක්‍රිනා ගෙනි. ඔහු ලැබූ ශාස්ත්‍රීය අධ්‍යාපනය ගැන තොරතුරු ඇත්තේ අල්ප වශයෙනි. Apocryphal hagiographies හි ඔහු ඇතන්ස්හි අධ්‍යාපනය ලබන බව සඳහන් කර ඇත. නමුත් මෙය ඔහුගේ සොයුරු බැසිල්ගේ ජීවිතය මත පදනම් වූ අනුමානයකි. ඔහු සම්භාව්‍ය සාහිත්‍යය, දර්ශනය සහ සමහර විට වෛද්‍ය විද්‍යාව ආදිය සිසේරියාවේ සිට අධ්‍යයන කටයුතු කරගෙන යාමට බොහෝ දුරට ඉඩ ඇති බව පෙනේ. ග්‍රෙගරි විසින්ම කියා සිටියේ ඔහුගේ එකම ගුරුවරුන් බැසිල්, "පාවුලුතුමා, ජොහන් සහ අනෙකුත් අපෝස්තුළුවරුන් සහ දිවැසිවරුන්" බවයි.

ඔහුගේ සොහොයුරන් වන බැසිල් සහ නව්‍රේෂස් තාපසාරාමිකයන් ලෙස ජීවත් වූ අතර ක්‍රි. 355, ග්‍රෙගරි මුලින් වාගාලංකාරකයෙක් ලෙස සභාවේ නොවන වෘත්තියක් කරගෙන ගියේය. කෙසේ වෙතත්, ඔහු කථිකාචාර්යවරයෙකු ලෙස ද කටයුතු කළේය. ඔහු මෙම කාලය තුළ තියෝසෙබියා නම් කාන්තාවක් සමඟ විවාහ වූ බව සඳහන් වේ. ඕතඩොක්ස් ක්‍රිස්තියානි ධර්මය විසින් සාන්තුවරයෙකු ලෙස ගෞරවයට පාත්‍ර කර ඇති තියෝසෙබියා ඇය වෙන්නට ඇති බව පැවසේ. කෙසේ වෙතත් මෙය මතභේදාත්මක වන අතර අනෙකුත් විචාරකයින් පවසන්නේ තියෝසෙබියා ග්‍රෙගරිගේ සහෝදරියකගෙන් කෙනෙක් බවයි.

ක්‍රි ව. 371දී, වැලන්ස් අධිරාජ්‍යයා විසින් කපදෝසියාව නව පළාත් දෙකකට බෙදා වෙන් කළේය. එනම් Cappadocia Prima සහ Cappadocia Secunda ලෙසය. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස සභාවේ  සීමාවන්හි සංකීර්ණ වෙනස්කම් ඇති වූ අතර, එම කාලය තුළ නව රදගුරු පදවි කිහිපයක් නිර්මාණය විය. ග්‍රෙගරි 372 දී නයිසා හි නව ආසනයේ රදගුරුවරයා ලෙස තේරී පත් වූයේ සිසේරියාවේ අගනගරය වූ ඔහුගේ සහෝදර බැසිල්ගේ සහයෝගය ද ඇතිව විය හැකිය. රදගුරුතුමා ලෙස ග්‍රෙගරිගේ මුල් ප්‍රතිපත්ති බොහෝ විට බැසිල්ගේ ප්‍රතිපත්තිවලට පටහැනි විය. නිදසුනක් වශයෙන්, ඔහුගේ සොහොයුරා ඇන්සිරාහි මාර්සෙලස්ගේ සැබෙල්ලියානු අනුගාමිකයින් මිථ්‍යාදෘෂ්ටිකයන් ලෙස හෙළා දකින අතර, ග්‍රෙගරි ඔවුන්ව සභාව සමඟ සමාදාන කිරීමට උත්සාහ කර ඇත.

ක්‍රි ව. 375 දී පොන්ටස්හි ඩෙස්මොතේනස් ඇන්සිරාහි රදගුරු සමුලුවක් කැදවා සභාවේ මුදල් අවභාවිතා කිරීම සහ රදගුරුවරුන් අක්‍රමවත් ලෙස පත් කිරීම යන චෝදනා මත ග්‍රෙගරිට නඩු පැවරීය. එම වසරේම ශීත ඍතුවේ දී ඔහු අධිරාජ්‍යෙයේ හමුදා විසින් අත්අඩංගුවට ගනු ලැබූ නමුත් නාඳුනන ස්ථානයකට පලා ගියේය. ක්‍රි ව. 376 වසන්තයේ දී රැස් වූ නයිසා හි රදගුරු සමුලුව මොහුව නෙරපා හරින ලදී. කෙසේ වෙතත්, ග්‍රෙගරිට ක්‍රි ව. 378 දී නැවත රදගුරු තනතුර ලැබුණි. ඒ් නව අධිරාජ්‍යයා වන ග්‍රේෂිියන් විසින් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද සමාවක් නිසා විය හැකිය. එම වසරේම බැසිල් මිය ගිය අතර, නයිසාගේ සාපේක්ෂ නොවැදගත්කම තිබියදීත්, ග්‍රෙගරි පොන්ටස්හි ඔහුගේ සහෝදරයාගේ පෙර වගකීම් බොහොමයක් භාර ගත්තේය.

ග්‍රෙගරි කොන්ස්තන්තිනෝපල්හි පළමු මන්ත්‍රණ සභාවට  (381) සහභාගී වූ අතර, එහි දී ඔහුගේ සුප්‍රසිද්ධ දේශනය In suam ordinationem පැවැත්වීය. ඉන්පසු ඔහු ජෙරුසලමට ගිය අතර එහිදී ජෙරුසලමේ සිරිල්ට ඒරියන් මිථ්‍යාදෘෂ්ටිකයෙකු වූ සිසේරියාවේ ඇකේසියස් පූජක ධූරයට පත් වීම හේතුවෙන් ප්‍රාදේශීය පූජකයන්ගේ විරෝධයට මුහුණ දීමට සිදුවිය. ආරවුල සමථයකට පත් කිරීමට ග්‍රෙගරි දැරූ උත්සාහය අසාර්ථක වූ අතර, ක්‍රිස්තුස් වහන්සේගේ ස්වභාවය පිළිබඳව සාම්ප්‍රදායික නොවන මත දැරූ බවට ඔහුටම චෝදනා එල්ල විය. ඔහුගේ පසුකාලීන පාලනය නිස්සා හි ඔහුගේ අගනගරය වන Helladius සමඟ ගැටුමකින් සලකුණු විය. ක්‍රි ව. 394 දී බොස්ට්‍රාහි පවතින ගැටලු සාකච්ඡා කිරීම සඳහා කොන්ස්තන්තිනෝපල්හි කැඳවා තිබූ සමුළුවට ග්‍රෙගරි පැමිණ සිටියේය. ඔහුගේ මරණය සිදුවූ වර්ෂය පිළිබඳ නිශ්චිත තොරතුරු සඳහන් වී නොමැත.